Rozmowa w Duchu Świętym
Parafialne rady duszpasterskie i ekonomiczne w naszej diecezji w tym roku duszpasterskim rozpoczęły formację. Bardzo ważnym elementem jest przygotowanie do rozmowy w Duchu Świętym jako metody rozeznawania wyzwań przed jakimi stoją parafie. Do jakich kroków wzywa nas razem Duch Święty? – to pytanie jakie mają sobie stawiać członkowie rad również w naszej parafii. Najważniejszym celem tej metody pracy jest to, żeby dobrze usłyszeć poruszenia Ducha Świętego we wspólnocie parafialnej.
Przedstawiciele parafialnych rad duszpasterskiej i ekonomicznej z naszej parafii uczestniczą w rocznym cyklu formacyjnym. Formację organizuje we współpracy ze Zjednoczeniem Apostolstwa Katolickiego diecezja warszawsko-praską. W spotkaniach uczestniczą przedstawiciele, których zadaniem jest przekazanie metod pracy w swoich radach.
Zgromadzenie wszystkich kilkuset członków parafialnych rad planowane jest w katedrze warszawsko-praskiej na wiosnę. Będzie to już drugie takie spotkanie wszystkich rad po uroczystym wręczeniu dekretów o powołaniu według nowych statutów obowiązujących w naszej diecezji.
Rozmowa pomocą w rozeznaniu
Rozmowa w Duchu Świętym może być opisana jako wspólna modlitwa w świetle wspólnego rozeznawania. Uczestnicy przygotowują się poprzez osobistą refleksję i medytację. Przekazują sobie nawzajem dar słowa rozważanego, karmionego modlitwą, a nie opinii wypracowanej na poczekaniu.
W kontekście duszpasterskiego nawrócenia parafii oraz odkrywania odpowiedzialności za Kościół o rozmowie w Duchu Świętym mówi dokument podsumowujący synod o synodalności. „Mając na uwadze znaczenie rozmowy w Duchu Świętym dla ożywienia przeżywanego doświadczenia Kościoła synodalnego, formacja w tej metodzie, w szczególności moderatorów zdolnych do towarzyszenia wspólnotom w jej praktykowaniu, jest postrzegana jako priorytet na wszystkich poziomach życia kościelnego i dla wszystkich ochrzczonych, począwszy od wyświęconych szafarzy, w duchu współodpowiedzialności i otwartości na różne powołania kościelne”.
Samą rozmowę poprzedza przygotowanie osobiste. Potrzebny jest osobisty namysł nad tematem rozmowy – musi być wcześniej ogłoszony uczestnikom rozmowy. Rozmowa w Duchu Świętym to podlegające wspólnym regułom określającym odpowiednią formę: zabieranie głosu i słuchanie, przestrzeń dla innych i dla Innego, wspólne budowanie oraz końcowa modlitwa i dziękczynienie.
Rozmawiamy, żeby budować
Przygotowanie do rozmowy w osobistej części obejmuje powierzenie sprawy Ojcu, osobistą w Nim rozmowę. W modlitwie z Panem Jezusem i wsłuchując się w Ducha Świętego, każdy przygotowuje swój własny wkład w zagadnienie, do którego jest powołany.
„Zewnętrzne” przygotowanie dla rozmawiającej grupy lub wspólnoty wymaga zwrócenia uwagi na odpowiednie miejsce umożliwiające warunki do rozmowy (np. by wszyscy się słyszeli, dobrze jeśli się także widzą), zaproszenie wraz z agendą, wprowadzenie do tematu spotkania, ustalenie lub przypomnienie zasad oraz dbałość o odpowiedni czas na refleksję.
Na co zwracamy uwagę w zabieraniu głosu i słuchaniu? Aby każdy mógł wyrazić to, co w osobistej modlitwie przygotował przed rozmową. Każdy po kolei zabiera głos na bazie własnego doświadczenia i modlitwy oraz uważniej słucha wypowiedzi innych. W rozmowie mówimy o swoim osobistym doświadczeniu. Każda osoba wypowiada się przez max. 3 minuty. Słuchamy, nie komentujemy, nie dopowiadamy. Osoba, która pomaga w przebiegu rozmowy dbając o zachowanie reguł (facylitator) dba również o to, aby trzymać się czasu. W rozmowie nie chodzi o to, abyśmy się dogadali, ale byśmy się posłuchali.
Jak mówić, aby nas słuchano? Co przeszkadza nam słuchać i rozumieć to co mówią inni? Dla takiej rozmowy musimy wystrzegać się osądzania, krytykowania, obrażania, orzekania/narzekania, ironii. Nie możemy decydować za innych, rozkazywać, grozić, moralizować, zasypywać pytaniami. Nie możemy uciekać od cudzych problemów albo doradzać, zmieniać temat, pocieszać, filtrować lub skojarzać słuchanego a także używać tzw. „logicznych” argumentów (stosować „naszej” logiki, „naszego” rozwiązania, kiedy poszukiwane jest rozwiązanie dla wspólnoty).
Potrzebne jest zatem aktywne słuchanie i jego 5 zasad: skup się na rozmówcy; wykazuj zainteresowanie; nie oceniaj i nie przerywaj; parafrazuj i podsumowuj; okazuj empatię. W praktyce trzeba stosować narzędzia aktywnego słuchania: wyrażaj zainteresowanie, zachęcaj do dalszej wypowiedzi, klaryfikuj, odzwierciedlaj. Pomocą w aktywnym słuchaniu podczas rozmowy w Duchu Świętym jest facylitator.
Czym facylitator różni się od moderatora? Moderator w czasie rozmowy skupia się na zasadach i kontencie, natomiast facylitator na procesie i zaangażowaniu. Rolą moderatora jest nadzorowanie dyskusji a facylitator prowadzi uczestników. Ton moderatora jest neutralny i niezależny a facylitatora współpracujący i angażujący. Celem moderatora jest utrzymanie porządku i dobrego zachowania a facylitatora osiąganie celów grupowych. Moderator jako narzędzia wykorzystuje debaty, panele, fora dyskusyjne a facylitator warsztaty, spotkania strategiczne.
Jak umożliwić budowanie
Rozmowa w Duchu Świętym jest przestrzenią dla innych i dla Innego. Każdy, na bazie tego, co powiedzieli inni, dzieli się tym, co najbardziej do niego przemówiło lub co wzbudziło w nim największy opór, pozwalając, by prowadził go Duch Święty: "Czy serce nie pałało we mnie, gdy słuchałem?". To co mówisz jest wynikiem tego co usłyszałeś, a nie Twoją opinią. Każda osoba wypowiada się przez max. 3 minuty. Słuchamy, nie komentujemy, nie dopowiadamy. Facylitator dba o to, aby trzymać się czasu i aby nikt nie dominował.
Czy to jest łatwe? Bierzmy pod uwagę nasze bariery i ograniczenia. Każdy z nas ma swoje (różne od innych) potrzeby: fizyczne, autonomii, kontaktu ze sobą, związku z innymi ludźmi, przynależności, radości życia, kontaktu ze światem. Aktywnie słuchając bierzmy pod uwagę różne od naszych wrażliwości wynikające z tych uwarunkowań.
Rozmowa w Duchu Świętym zmierza do etapu wspólnego budowania. Wspólnie prowadzimy dialog, bazując na tym, co pojawiło się wcześniej, aby rozeznać i zebrać owoce rozmowy w Duchu: rozpoznać intuicje i zbieżności; zidentyfikować rozbieżności, przeszkody i dalsze pytania; pozwolić, by wyłoniły się prorocze głosy. Ważne jest, aby każdy mógł czuć się reprezentowany przez wynik pracy. "Do jakich kroków wzywa nas razem "Duch Święty?".
Odnosimy się do tego, co nas zainspirowało. Jeśli czuję opór to musze rozeznać, czy jest to efekt tego, że to ja nie chcę się zmienić, czy dlatego, że drugi się myli.
W czasie rozmowy zwracamy także uwagę na odpowiedni styl komunikacji: nie powinien to być agresywny, czy uległy, ale asertywny. Osoba pomagająca w rozmowie (facylitator) może, ale nie musi być sekretarzem, który zbierze efekty rozmowy na etapie wspólnego budowania.
Rady parafialne stosują metodę rozmowy w Duchu Świętym podejmując strategiczne tematy takie jak wyzwania duszpasterskie parafii czy nowe inicjatywy. Sprawy techniczne czy organizacyjne będą omawiać korzystając z prostszych sposobów rozstrzygania lub głosowań.
materiały szkoleniowe opracowane przez redakcję
